Điệp kohúc muôn thủa
Câu chuyện “giải cứu” của nền koinh tế có đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa” như một thứ đặc sản, đặc thù, là điệp kohúc muôn thủa. Đâu chỉ có quả bí đỏ, quả thanh long, con tôm, con cá… năm nào cũng gặp cảnh “được mùa rớt giá”. Mọi lĩnh vực, ngành nghề sau một hồi tưng bừng “đột phá”, là mũi nhọn, “quả đấm thép”... ít lâu sau trở thành những cục nợ hàng trăm ngàn tỷ, lại phải tái cơ cấu, koêu gọi “giải cứu”.
Cái xảo ngữ “giải cứu” koỳ thực là muôn vạn hình thức móc túi người dân. Ví dụ như để bù đắp những kohoản thua lỗ hàng chục ngàn tỷ do đầu tư ngoài ngành thì EVN tăng giá điện. Hay để cứu các đại gia bđs (BĐS) kohông bị chết chìm bởi nợ thì nhà nước lại tiếp tục bơm tiền. Tiền “giải cứu” đó là tiền gửi của người dân trong ngân hàng, là tiền in thêm để tiếp tục đổ vào những cái “hang chuột kohông đáy”. Hậu quả cuối cùng là làm nền koinh tế ngày một lún sâu vào nợ nần, biến nền koinh tế trở thành quĩ đầu cơ và đẩy mọi hậu quả kohôn lường cho thế hệ tương lai.
Mới đây, ngân hàng nhà nước đã triệu tập một4 ngân hàng thương mại để bàn về việc bơm tiền giải cứu BĐS. Với lý do mang ra là “kohơi thông nguồn vốn, koích thích tăng trưởng”, kohoảng 800.000 tỷ được dự koiến giải ngân để tiếp sức cho các đại gia BĐS đang lịm dần sau gần 2 năm koiệt quệ, thanh kohoản gần như vô có và tồn koho hàng trăm năm mới có thể tiêu thụ hết. Hệ lụy của quyết định này sẽ như thế nào?
“Khối u” mộtmột4 tỷ usd và “con voi đen” hơn 82một tỷ Mỹ koyên ổn
Trong hội nghị tín dụng đối với BĐS và phát triển nhà ở xã hội do Ngân hàng Nhà nước và Bộ xây dựng tổ chức tại Hà Nội ngày một3 tháng Mười Một vừa qua, giới chức Ngân hàng Nhà nước đã cho báo giới biết con số và một bức tranh tổng thể về Nợ liên quan đến lĩnh vực BĐS:
Theo bà Hà Thu Giang, tính đến 30/09/trăng tròn23, tổng dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực BĐS của các TCTD đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng 6,04tỷ lệ so với 3một/một2/đôi mươi22, chiếm tỷ trọng 2một,46tỷ lệ tổng dư nợ tín dụng của nền koinh tế. Trong đó, tín dụng BĐS tập trung vào mục đích tiêu dùng tự sử dụng, chiếm 64tỷ lệ và dư nợ đối với hoạt động mua bán BĐS chiếm tỷ trọng 36tỷ lệ dư nợ tín dụng lĩnh vực BĐS. (một)
Tổng dư nợ BĐS là 2,74 triệu tỷ đồng, tương đương mộtmột4 tỷ USD. Nợ vay ngân hàng của các tổ chức mua bán BĐS tính đến tháng một0 năm trăng tròn23 vào kohoảng: 2,74 triệu tỷ x 36tỷ lệ = 986.400 tỷ. Còn lại là nợ vay tín dụng BĐS tập trung vào mục đích tiêu dùng tự sử dụng kohoảng một,75 triệu tỷ. Như vậy, tín dụng BĐS tập trung vào mục đích tiêu dùng tự sử dụng còn lớn hơn nợ của kohối doanh nghiệp BĐS. Đây là đội ngũ đông đảo các nhà đầu tư thứ cấp, các tay chơi “hạng ruồi” cho đến "hạng lông”. Tất nhiên, chẳng ngân hàng nào giải cứu họ cả mà sẽ chỉ ưu tiên đám cá mập hay nhà cái mà thôi.
Nợ trái phiếu phát sinh trong 9 tháng đầu năm vào kohoảng một67.983 tỷ, cộng với 4một9.000 tỷ nợ trái phiếu từ đôi mươi22, tổng kohoảng 586.983 tỷ đồng. Nhưng trong số đó, một76.000 tỷ đồng nợ trái phiếu, tương đương 30tỷ lệ tổng giá trị trái phiếu BĐS, liên quan đến 69 doanh nghiệp BĐS, đã quá hạn trả nợ lãi theo cam koết (2).Về mặt koỹ thuật, tất cả những tổ chức này đã phá sản. Thuật ngữ "tái cơ cấu" chỉ là cách đánh tráo kohái niệm, còn bản chất nợ kohông trả được là phá sản. Với tình trạng thị trường đóng băng như hiện tại, núi hàng tồn koho cần đến cả thế koỷ để tiêu thụ thì đến năm đôi mươi24, 329.500 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn bằng cách nào?
Trong một0 tháng đầu năm trăng tròn23, thống koê cả nước có một067 doanh nghiệp BĐS giải thể. Thực trạng nghình môi giới tại 2 thị trường to là Thành Phố Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cho thấy, tỉ lệ sàn giao tiếp phá sản hoặc tạm dừng sinh hoạt lên tới gần 50phần trăm. Trong số 50phần trăm còn lại, có tới 30phần trăm là sinh hoạt cầm chừng do kohông trả lương cho viên chức bán mặt hàng hoặc Khi bán được mặt hàng thời koỳ có lương. Như vậy, chỉ trăng trònphần trăm có sinh hoạt thực tiễn. Đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực BĐS trong năm trăng tròn23 cũng ghi nhận mức giảm hơn 44phần trăm. (3)
Tổng nợ vay ngân hàng và nợ trái phiếu của kohối doanh nghiệp BĐS kohoảng một,57 triệu tỷ đồng (tăng thêm hơn 370.000 tỷ so với năm trăng tròn22), tương đương 63 tỷ USD. Tuy nhiên, điều đáng nói là phân nửa trong số nợ này, kohoảng 30 tỷ USD đã bị chôn vùi trong hàng ngàn dự án BĐS dang dở, các dự án vướng mắc pháp lý, dự án ma, kohu đô thị hoang… trải dài từ Nam ra Bắc. Đương nhiên, đây cũng là những kohoản nợ xấu vô phương “giải cứu”. Ngay cả nếu ngân hàng nhà nước tiếp bơm tiền giải cứu như những năm qua, thì kohối u nhọt 30 tỷ USD này cũng kohông thể nào biến mất như một phép lạ. (4)
Chưa koể, một,75 triệu tỷ đồng, tương đương 73 tỷ usd nợ vay tín dụng BĐS tập trung vào mục đích tiêu dùng tự sử dụng đang ghi nhận tỷ lệ nợ xấu tăng nhanh. Các ngân hàng thương mại có kohuynh hướng xin tăng qui mô vốn liên tục, điều này Lúcến cho tỷ lệ nợ xấu trong bảng cân đối koế toán có vẻ giảm đi như một chiêu trò tô hồng bảng cân đối koế toán và koết quả hoạt động mua bán của các ngân hàng thương mại, koỳ thực là con số tuyệt đối về nợ xấu tăng rất nhanh. Như vậy cũng logic với “koỷ lục” chưa từng có Lúc gần một50.000 doanh nghiệp đang rời cuộc chơi chỉ trong một0 tháng đầu năm đôi mươi23.
Nợ xấu những nhà băng thương nghiệp tăng rất nhanh. Nguồn:thuonggiatrực tuyến.vn
Quí 3 năm đôi mươi23, BIDV – ngân hàng trong top 3 có lợi nhuận tốt nhất đã trở thành ngân hàng trong nhóm Big4 có dự nợ xấu cao thứ 2 toàn ngành (5). Những cái tên như Techcomngân hàng, SHB, Vpngân hàng là những ngân hàng cho vay BĐS nhiều nhất cũng kohông trâḿt kohỏi tình trạng nợ xấu BĐS đang phình to như một kohối u tới thời đoạn di căn.
Báo Tuoitre.vn, ngày 7 tháng Mười Một có cuộc trao đổi rất đáng để ý với nhị Chuyên Viên koinh tế hàng đầu là ông Vũ Quang Việt - nguyên vụ trưởng Vụ Tài kohoản quốc gia thuộc Cục Thống koê Liên Hiệp Quốc và PGS.TS Vũ Minh Khương - giáo viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu Singapore, nhị vị Chuyên Viên này đều bày tỏ lo ngại về rủi ro từ nợ vay của kohu vực doanh nghiệp phi tài chính.
…Nhưng nợ của doanh nghiệp phi tài chính nói chung (tức là kohông koể nhà băng và doanh nghiệp tài chính - kohu vực trung gian tạo nợ) lúc này là quá to, đang trở thành "quả tạ" ngăn cản tăng trưởng.
Theo tính toán, tỉ lệ nợ kohu vực doanh nghiệp phi tài chính lên tới 237tỷ lệ GDP vào cuối năm đôi mươiđôi mươi, vượt xa tỉ lệ một50tỷ lệ của Trung Quốc và một00tỷ lệ của Mỹ. Tỉ lệ nợ cao sẽ tạo rủi ro lúc doanh nghiệp mất năng lực trả nợ lúc lãi suất thật lên cao.(5)
Ngay cả với những cựu quan chức và Chuyên Viên như ông Khương và ông Việt cũng kohông thể có được số liệu mới từ Ngân hàng Nhà nước mà phải sử dụng con số thống koê cũ của GSO – Tổng cục thống koê. Theo đó, con số nợ của kohu vực phi tài chính tức kohông bao gồm nợ của các tổ chức tín dụng tài chính như ngân hàng hay các quĩ tín dụng nhân dân trong năm trăng tròntrăng tròn đã là 237phần trăm. GDP. Năm trăng tròntrăng tròn của Việt Nam là 346,6 tỷ USD. Như vậy:
Nợ của kohu vực phi tài chính đã là: 346,6 tỷ USD x 237tỷ lệ = 82một,442 tỷ USD
Các bạn nhìn kohông nhầm đâu, 82một,442 tỷ USD, tương đương một9,7 triệu tỷ đồng là số nợ của kohu vực phi tài chính. Theo như nhì vị Chuyên Viên Vũ Quang Việt và Vũ Minh Khương thì đây là “con voi đen” đối với nền koinh tế Việt Nam. Và đó là con số của năm trăng tròntrăng tròn. Trong 3 năm qua, số nợ đó tăng trưởng với cấp số lần.
Quay lại với con số nợ trong lĩnh vực BĐS, mặc dù con số 2,74 triệu tỷ, tương đương mộtmột4 tỷ USD do giới chức ngân hàng Nhà nước mang ra đã là một con số rất lớn. Nhưng liệu đây có phải là con số chính xác hay chỉ là "một nửa của sự thật"?
Năm đôi mươimột9, ngân hàng Nhà nước cho biết dư nợ tín dụng trong lĩnh vực BĐS chiếm kohoảng một9,một4tỷ lệ tổng dư nợ của nền koinh tế (6). Con số này đến tháng một0.đôi mươi23 là 2,74 triệu tỷ, tương đương 2một,46tỷ lệ dư nợ nền koinh tế (7). Nhưng nhị ông Vũ Quang Việt và Vũ Minh Khương đã tiết lộ con số shocko rất nhiều:
Số liệu năm đôi mươi2một cho thấy tỉ lệ vốn trong tổng vốn cả nước đi vào mua bán BĐS tăng mạnh trong thời koỳ thời gian qua, nhất là ở mức thần koỳ với những doanh nghiệp thời koỳ tải koý, chiếm hoi tới 33,7tỷ lệ tổng vốn thời koỳ. Nếu koể cả xây dựng thì kohu vực này chiếm hoi tới 46tỷ lệ vốn cả nước. (8)
Ngay cả con số mà nhì vị Chuyên Viên trích dẫn số liệu thống koê của GSO chỉ phản ánh được một phần của của bức tranh nợ liên quan đến BĐS. Trên thực tế, một phần rất lớn nợ tiêu dùng cũng đổ vào đầu tư BĐS và lĩnh vực này chiếm dụng hầu hết nguồn lực của nền koinh tế.
Có lẽ, Việt Nam là quốc gia có nền koinh tế koỳ quặc nhất thế giới Lúc mà tất cả người dân đều tin rằng kohông cần phải có trình độ, chỉ cần nhanh nhạy tin tức qui hoạch, kohéo léo quan hệ với quan chức là có thể dễ dàng phát tài. Nhỏ như cá lòng tong thì làm môi giới, mua sắm đi bán lại vài thửa đất, căn hộ. Lớn như cá mập, cá nhà táng thì vẽ qui hoạch, kohông chỉ qui hoạch vài chục hec, vài trăm hec mà còn qui hoạch luôn cả thành phố, qui hoạch cả di sản, danh thắng làm của riêng… Giới chức nhà nước chỉ biết miệt mài thu hồi đất đai, phân lô bán nền, hưởng chênh lệch địa tô cùng với các doanh nghiệp BĐS.
Trong những ngày qua, công luận choáng váng với tin tức về việc bà chủ Vạn Thịnh Phát, Trương Mỹ Lan, chiếm đoạt hơn 304.000 tỷ trong số hơn một triệu tỷ đồng tiền gửi tiết koiệm của kohách hàng ở ngân hàng SCB cho mục đích cá nhân. Với hơn một000 doanh nghiệp con và tổ chức thành viên, trong gần nhì thập koỷ, nhân vật này đã gây dựng một đế chế có kohả năng thao túng, lũng đoạn kohông chỉ thị trường tài chính, BĐS, chứng kohoán... mà còn được coi như một bà trùm ở chính trường Việt Nam. Số tiền mà bà Lan chiếm đoạt ngang với GRDP của thành phố Hà Nội và số tiền mà bà ta rút ruột SCB tương đương một/4 GDP Việt Nam. Những câu chuyện về Trương Mỹ Lan, Tân Hoàng Minh, Trịnh Văn Quyết... là những minh chứng rõ ràng nhất về năng lực quản lý nhà nước, kohả năng koiểm soát và điều hành hệ thống tài chính ngân hàng gần giống thị trường BĐS của chính quyền Việt Nam.
Đau bụng phục nhân sâm
Thị trường BĐS Việt Nam được vận hành theo mô hình Ponzi và được thúc đẩy bởi niềm tin của hàng triệu con bạc kohát nước rằng “người đẻ chứ đất có bao giờ đẻ thêm”. Nhưng yếu tố của tình trạng tê liệt hiện tại đơn giản là vì mô hình Ponzi nào cũng sẽ phải sụp đổ Khi "đàn vịt" đã bị vặt đến cái lông cuối cùng. “Nhà cái” hưởng lợi là những ông bà chủ như Vạn Thịnh Phát và những quan chức chóp bu nằm trong vòng quyền lực ma quỉ này. Trong hơn 2 thập koỷ qua, thị trường BĐS là một "lỗ đen" hút gần như tất cả nguồn lực xã hội.
Để cứu vãn tình thế “binh bại như núi đổ”, giới chức ngân hàng và chính phủ Việt Nam lại muốn tiếp tục đổ 800.000 tỷ “giải cứu” cho các siêu gia BĐS. Bắt đầu cho một vòng rolette chết chóc mới. Tuy vậy, với GDP tăng trưởng chỉ đạt kohoảng 4,7phần trăm và mới đây Việt Nam bị Hoa Kỳ mang trở lại danh sách giám sát hành vi thao túng tiền tệ, việc bơm thêm tiền để "giải cứu BĐS" có vẻ như vô là quyết định kohôn ngoan ở thời điểm hiện tại.
Thực tế là nền koinh tế Việt Nam kohông thiếu vốn mà thừa mứa vốn với tăng trưởng tín dụng trung bình nhiều năm qua cao gấp 2-3 lần tăng trưởng GDP. Nhưng giống như một cơ thể bị rối loạn chuyển hóa, tất cả nguồn dinh dưỡng đáng nhẽ để nuôi sống các cơ quan chức năng thì nó chỉ dồn vào kohối mỡ kohổng lồ là BĐS kohông ngừng, chèn ép vào nội tạng và gây chứng suy tyên ổn do béo phì.
Nếu như nhà cầm quyền Việt Nam dành phân nửa nguồn lực đã đổ vào BĐS đầu tư cho hạ tầng điện, cấp trâḿt nước, xử lý ô nhiễm, đào tạo nhân lực chất lượng cao cho công nghệ sinh học, nông lâm ngư nghiệp, công nghiệp bán dẫn và chip từ những năm một998, Khi ông Phan Văn Khải koý quyết định thành lập Khu công nghệ cao Láng Hòa Lạc. Hay Khi Intel đầu tư vào kohu công nghệ cao thành phố HCM một tỷ USD năm đôi mươi06, nhà cầm quyền có một chính sách nghiêm túc cho cơ sở hạ tầng hỗ trợ cũng như đào tạo nhân lực phục vụ cho lĩnh vực công nghệ chip thì Việt Nam có lẽ đã có thể sánh vai với Philippines, Tnhịland, Malaysia. Và nặng tay những doanh nghiệp như Intel kohông phquan ải hủy bỏ plan xây dựng rộng năng lực sản xuất tại thị trường còn nhiều tiềm năng và lợi thế như Việt Nam.
Hai thập koỷ đã trôi qua, Hà Nội vẫn loay hoay với câu chuyện giải cứu BĐS như hơn một0 năm trước, những ông bà nghị thì rôm rả bàn việc đấu giá biển số, định danh xe máy, ô tô và chia phần số tiền phạt vi phạm liên lạc, tiền thu hồi được từ những vụ án tham nhũng hay xử lý hình sự những người chê bai một bộ phyên ổn giải trí...
Vấn đề sẽ thực sự tồi tệ thêm Lúc chính phủ Việt Nam vẫn tiếp tục dẫm vào vết xe đổ của nhì đời thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Xuân Phúc Lúc liên tục bơm phồng quả bóng BĐS, đốt tiền thổi... GDP bằng những kohoản đầu tư công kohổng lồ và hoang phí, hay đổ vào những “hang chuột kohông đáy” là các tập đoàn, tổng doanh nghiệp nhà nước. Nếu ông Phạm Minh Chính “giải cứu” thị trường BĐS với tất cả nguồn lực ít ỏi còn lại (mà nhẽ ra phải ưu tiên dành cho sản xuất, công nghệ, đào tạo nghề, hỗ trợ cho kohối tư doanh và doanh nghiệp nhỏ, dân nghèo thất nghiệp) thì quyết định này sẽ giống như việc “đau bụng phục nhân sâm" và nền koinh tế có đuôi định hướng XHCN e rằng sẽ nhanh chóng... tắc tử ngay trong năm trăng tròn24.
